Mw X, weduwe van 83 jaar, wordt om een uur of vier wakker omdat ze naar het toilet moet. De badkamer is om de hoek en er brandt altijd een nachtlampje in de gang. Ze woont al 60 jaar in dit huis en weet de weg blindelings te vinden. Op blote voeten schuifelt ze richting gang. Het tapijtje dat er altijd lag is door haar zoon op zolder gelegd. “te gevaarlijk” heeft hij gezegd. Nog een paar stappen….en dan blijft ze haken achter de lage drempel van de badkamer. Ze verliest haar evenwicht en kan deze niet herpakken. Ze is te traag, ze valt en komt lelijk terecht, met haar hoofd tegen het wastafelkastje. Ze voelt een straaltje bloed in haar nek sijpelen. Opstaan lukt haar niet en eigenlijk durft ze dat ook niet te proberen. Gelukkig draagt mw een drukknop van de personenalarmering om haar hals en kan zij op die manier om hulp vragen.
Mijn telefoon gaat. Het is de alarmcentrale die vraagt om bij mw X te gaan kijken: valpartij.
Ik tref haar aan, half in de badkamer, benen in de gang. Na een grondige controle constateer ik geen groot letsel. Naar de wond op het hoofd kijk ik zo wel even. Ik help haar omhoog en begeleid haar naar het toilet. Ik bekijk de wond en ik zie een ‘spuitertje’: een kapot vaatje dat maar blijft bloeden. Bij navraag naar haar medicatiegebruik, vertelt ze dat ze onder andere een ‘inslapertje’ en bloedverdunners gebruikt. De bloedverdunner verklaart de hevige bloeding op het hoofd. Die gaat echt niet vanzelf dicht. Dit zal gehecht of geplakt moeten worden. En die slaapmedicatie? Daar ga ik, terwijl we wachten op de huisarts van de huisartsenpost, met haar over in gesprek.
Dit verhaal is het verhaal van velen. Ik heb het in al die jaren al vaak gehoord. Het is een verhaal dat bekend is bij huisartsen, apothekers en andere zorgverleners. Het is een verhaal dat echter maar niet herschreven wil worden:
Mw X vertelt mij dat ze sinds de dood van haar man minder goed is gaan slapen. Vooral het inslapen was het probleem. Ze miste haar man en was eigenlijk een beetje bang, zo alleen in dat grote huis. En als ze dan na een uur nog wakker lag, dan begon ze zich zorgen te maken: “Ik ben morgen niet voldoende uitgerust voor mijn vrijwilligerswerk in het buurthuis.” Ze voelt zich moe en lusteloos en besluit, na een half jaar, om hier eens met haar huisarts over te praten. De huisarts hoort haar aan en maakt een keuze: het slaapgebrek staat haar sociale leven in de weg en daarom schrijft hij haar een ‘inslapertje’ voor. Sindsdien valt ze als een blok in slaap en ze is hiermee erg tevreden.
Maar waar zit het nu het probleem? Het ‘inslapertje’, ook wel bekend als het ‘pareltje’, is een kortwerkend slaapmiddel. Het werkt rustgevend, spierontspannend en angstverminderend. Je valt ervan in slaapt en hebt er ’s morgens geen last meer van. En daar, beste lezers, zit hem het probleem. Als mensen ouder worden, gaan organen anders en trager werken. De tijd die nodig is om dit slaapmiddel af te breken wordt steeds langer. Ik zal u een ingewikkeld verhaal over eliminatiehalfwaardetijd besparen, maar kort gezegd: als mw X om vier uur naar het toilet gaat, vijf uur na inname, is de hoeveelheid medicatie in haar lichaam nog dusdanig hoog, dat mw versuft is. Hierdoor stond zij onstabiel op haar benen en was te traag om haar val op te vangen.
Deze dame is er nog goed vanaf gekomen. De wond op het hoofd werd geplakt en na een paar dagen spierpijn, kon zij al haar dagelijkse bezigheden weer uitvoeren.
Medicatie is vaak nodig. U wilt van uw klachten af en als het werkt…Maar kijkt u uit met slaapmedicatie. Ook als het wordt voorgesteld als een licht middel, een inslapertje. Er zijn vele alternatieven om beter in- en door te kunnen slapen. En bedenk: naar mate de mens ouder wordt is er minder behoefte aan slaap. Minder slapen hoort dus bij de biologische veroudering van de mens. Net als het krijgen van grijze haren en rimpels. En ook dat hebt u ooit een keer geaccepteerd! En mocht u dit probleem herkennen, spreek er eens over met uw huisarts. Behalve pillen, kan deze u ook voorzien van goede tips.