Donderdagavond 16-4 ging ik er eens goed voor zitten: het programma Pauw zou aandacht besteden aan werkeloze 50-plussers. Als toegepast gerontoloog is zo’n onderwerp ‘spekkie voor mijn bekkie’.
De zaal zat vol met enthousiaste mannen en vrouwen. Van sommigen had ik het idee dat zij iets te jong waren, maar dat bleek niet zo te zijn. Tja, een 50-plusser draagt tegenwoordig ook gewoon een spijkerbroek of een kek jurkje!
Velen kwamen aan het woord en hun boodschap was eensgezind: als je de vijftig bent gepasseerd (maar je haar heeft nog geen tintje grijs) ben je niet meer aantrekkelijk voor de Nederlandse werkgever. Honderden brieven, één gesprek en altijd weer: “U past niet in ons profiel” en “Helaas, u bent het nèt niet geworden”. Natuurlijk was het goed dat er in het programma naast de negatieve ervaringen ook een positief geluid hoorbaar was en dat er zelfs een paar tips en adviezen werden gedeeld: “ga netwerken, doe vrijwilligerswerk, en ga aan de slag met Facebook”.
Maar wat ik als Toegepast Gerontoloog miste, was de ware reden van de afwijzingen. De enige reden die werd gesuggereerd, was dat senior medewerkers te duur zouden zijn. Voor een deel misschien waar, maar als een werkgever écht een sollicitant ziet zitten, ook al is deze 50-plus, dan gaat hij daar heus wel over in onderhandeling. Ik denk dat de hoogte van het salaris maar een heel beperkte reden is. Ik denk dat werkgevers, net als vele 50-minners, vooroordelen hebben betreffende senioren:
Ze zijn niet flexibel, langzamer, vaker en langer ziek, raken in paniek bij een nieuw computerprogramma, pessimistisch, zijn minder commercieel en weten altijd alles beter.
Maar vooroordelen, komen die niet ergens vandaan? Zijn senior werknemers niet wat minder flexibel en hebben zij niet wat meer moeite met het aanleren van nieuwe vaardigheden? Ik ga u wat vertellen: dat is waar! Natuurlijk geldt dat de mate waarin voor iedereen anders is en dat er altijd die ene senior is die op zestigjarige leeftijd nog als een jonge hond op nieuwe klanten afstormt. Maar door de band genomen…mensen veranderen nu eenmaal.
En….daar is niets aan te doen. Het heeft te maken met de biologische verandering van de mens. Van de jonge hond die in alles een uitdaging ziet, veranderen we langzaam in rustigere en vooral wijzere mensen. Een senior wéét waar het mis kan gaan, omdat hij dat al meerdere malen heeft meegemaakt. Hij wéét hoe dat voorkomen kan worden. Het is dus geen pessimist, maar een leermeester(es). Een senior is daarmee niet minder flexibel, maar overziet eerst de aangekondigde veranderingen en zal dat toetsen aan ervaringen uit het verleden. En het aanleren van een nieuw computerprogramma zal net zo snel gaan, mits het op de juiste manier wordt aangeboden. Want bij het ouder worden veranderen de cognitieve vaardigheden: de manier waarop we denken, leren, met problemen omgaan, taalvaardigheid en hoe we handelen in complexe situaties. Dit wordt niet minder, maar wel anders.
Om een ‘jonge hond’ tot bloei te laten komen is er tegenwicht nodig, en om een ‘wijze uil’ uit te blijven dagen zijn kwaliteiten en competenties te gebruiken, is die jonge hond hard nodig. Met andere woorden: werkgevers: zorg voor evenwicht in uw organisatie. Een goede balans tussen jonge honden en wijze uilen zorgt ervoor dat uw werknemers van elkaar leren en samen tot prima resultaten komen.
Oh ja, senior werknemers zijn niet vaker ziek. TNO Arbeid (A.Nauta e.a., De mythe doorbroken. Gezondheid en inzetbaarheid oudere werknemers. TNO Arbeid 2004) geeft aan dat 50-plussers niet aan baaldagen doen, en vaak NUL-verzuimers zijn. Als ze zich ziek melden is er ook echt wat aan de hand. En: vanaf het 55e jaar neemt het verzuim zelfs af!
Ik wil graag eindigen met voordelen van 50-plussers op de arbeidsmarkt. Werkgever, dit krijgt u allemaal als u een 50-plusser in dienst neemt of houdt: een berg ervaring in zowel het werk als in de omgang met mensen, specifieke kennis die vaak bij de jonge generatie (nog) ontbreekt, trouw aan het bedrijf (een 50-plusser doet niet meer zo aan job-hoppen), geen ziekmeldingen omdat er een kind ziek is, geen aanvraag voor ouderschapsverlof en een 50-plusser hoeft niet om 17.30 uur bij het kinderdagverblijf te staan! Ik zou zeggen: denk daar maar eens aan als er sollicitatiebrief op uw bureau komt.